Khemmalay SONDAVANH
ຄູ່ມືວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດ ກະສິກຳທີ່ດີ ສຳລັບຟາມລ້ຽງງົວ
ຄູ່ມືວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດ ກະສິກຳທີ່ດີ ສຳລັບຟາມລ້ຽງໝູ
ຄູ່ມືວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດ ກະສິກຳທີ່ດີ ສຳລັບຟາມລ້ຽງແບ້
ຄູ່ມືວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດ ກະສິກຳທີ່ດີ ສຳລັບຟາມລ້ຽງໄກ່
ວິທີການສຳຫຼວດພະຍາດຂອງປ່າໄມ້ ແລະ ປະເມີນຄວາມເສຍຫາຍ
ກອງປະຊຸມຄະນະກຳມະການ ຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ-ແມ່ນໍ້າຂອງ, ຄັ້ງທີ 11 (KMFoCo)
ກອງປະຊຸມຄະນະກຳມະການ ຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ–ແມ່ນໍ້າຂອງ, ຄັ້ງທີ 11 (KMFoCo)
ໃນວັນທີ 5 ຕຸລາ 2022, ກົມປ່າໄມ້, ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ຕາງໜ້າໃຫ້ ສປປ ລາວ ເປັນເຈົ້າພາບຈັດກອງປະຊຸມ ຄະນະກຳມະການຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ-ແມ່ນໍ້າຂອງ, ຄັ້ງທີ 11 ຂຶ້ນ ຢ່າງເປັນທາງການທີ່ຫ້ອງປະຊຸມໂຮງແຮມແກຣນຫຼວງພະບາງ, ເມືອງ ແລະ ແຂວງຫຼວງພະບາງ. ໂດຍການເປັນປະທານຮ່ວມເປີດກອງປະຊຸມຂອງ ທ່ານ ຊູຊາດ ໄຊຍະກຸມມານ ຫົວໜ້າກົມປ່າໄມ້, ທ່ານ ນາງ ຢູ ຊາງ ອານ ຮອງຫົວໜ້າພະ ແນກຊັບພະຍາກອນປ່າໄມ້ສາກົນ, ກົມປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ, ທ່ານ ດຣ ຄົງ ຢ໋ອງ ຮູ ຜູ້ອໍານວຍການສູນຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫລີ-ແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະ ການເປັນປະທານຮ່ວມດຳເນີນກອງປະຊຸມຂອງ ທ່ານ ປອ ອຸປະກອນ ອາລຸນສະຫວັດ ຮອງຫົວໜ້າກົມປ່າ ໄມ້. ເຊິ່ງມີຄະນະຜູ້ແທນທີ່ມາຈາກປະເທດກຳປູເຈຍ, ສ.ເກົາຫຼີ, ລາວ, ມຽນມາ ແລະ ປະເທດຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວທັງໝົດ 31 ທ່ານ, ຍິງ 6 ທ່ານ. Continue reading
ບັນດາປະເທດອາຊີປາຊີຟິກຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຫັນປ່ຽນລະບົບອາຫານກະສິກຳໂດຍໄວ ເນື່ອງຈາກຄວາມຫວັງຈະສູນຫາຍໄປໃນການບັນລຸເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນປີ 2030/Asia-Pacific countries urged to rapidly transform agrifood systems as hopes fade for achieving the Sustainable Development Goals by 2030
[English below]
ບັນດາປະເທດອາຊີປາຊີຟິກຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຫັນປ່ຽນລະບົບອາຫານກະສິກຳໂດຍໄວ ເນື່ອງຈາກຄວາມຫວັງຈະສູນຫາຍໄປໃນການບັນລຸເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນປີ 2030.
ອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (FAO) ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສຸມໃສ່ການຄຸ້ມຄອງສັງຄົມ, ການເຂົ້າເຖິງແນວພັນພືດ ແລະ ຝຸ່ນ, ການປັບປຸງການຄ້າ ແລະ ກະສິກໍາ ທີ່ທົນທານຕໍ່ກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ໃນກອງປະຊຸມອາຊີ-ປາຊີຟິກ.
ວັນທີ 05/10/2022, ທີ່ບາງກອກ
ໃນກອງປະຊຸມທີ່ຈັດຂຶ້ນໂດຍອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (FAO) ກ່ຽວກັບການຫັນປ່ຽນລະບົບກະສິກຳໃນອາຊີ-ປາຊີຟິກ, ລັດຖະບານ, ພາກເອກະຊົນ ແລະ ພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງອື່ນໆ ໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ເລັ່ງລັດການຫັນ ປ່ຽນລະບົບກະສິກຳຂອງຕົນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຫຼື ສ່ຽງຕໍ່ການຂາດສານອາຫານ ແລະ ການເຊື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ ຢູ່ໃນພາກພື້ນທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກ.
ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງລາຄາອາຫານ, ໄພນໍ້າຖ້ວມ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ, ການຂາດແຄນນ້ໍາ, ໄພພິບັດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສະພາບອາກາດທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ, ພະຍາດລະບາດ ແລະ ຄວາມຂັດແຍ້ງ, ກໍາລັງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ໝັ້ນຄົງທາງດ້ານອາຫານໃນພາກພື້ນ. ສິ່ງທ້າທາຍເຫຼົ່ານີ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ສຸດ, ລວມທັງຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ ພົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ສໍາລັບການດໍາລົງຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ ແລະ ຫຼາຍລ້ານຄົນທີ່ທຸກຍາກໃນເຂດຕົວເມືອງ.
ການປ່ຽນແປງຮູບແບບຂອງນ້ຳຝົນ, ສິ່ງສຳຄັນສຳລັບການກະສິກຳໃນເຂດມໍລະສຸມ, ຄວາມຖີ່ ແລະ ໄລຍະເວລາການລະບາດຂອງສັດຕູພືດ ແລະ ພະຍາດໄດ້ລວມເຂົ້າກັນ ເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດຕ່ຳ. ອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ 60 ເປີເຊັນ ແມ່ນປະສົບກັບການເສຍຊີວິດທົ່ວໂລກ ແລະ 40 ເປີເຊັນ ຂອງການສູນເສຍທາງດ້ານເສດຖະກິດ ເນື່ອງຈາກໄພອັນຕະລາຍ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຫຼາຍດ້ານ.
ສະຫຼຸບແລ້ວ, ລະບົບກະສິກຳທີ່ສັບສົນຂອງພາກພື້ນ ແມ່ນຢູ່ພາຍໃຕ້ຄວາມເຄັ່ງຕຶງອັນໃຫຍ່ຫຼວງ.
ພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກ ເປັນຄັ້ງທຳອິດອອກຈາກປະຕູສູ່ພາຍນອກ ຫຼັງກອງປະຊຸມສຸດຍອດລະບົບອາຫານຂອງສະຫະປະຊາຊາດ.
ໃນປີ 2021 ທີ່ຜ່ານມາ, ຕົກຢູ່ໃນສະພາບການລະບາດໃຫຍ່ໃນທົ່ວໂລກ, ຜູ້ນຳລະດັບໂລກໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາ ວ່າຈະຫັນ ປ່ຽນລະບົບອາຫານທາງກະສິກຳຂອງພວກເຂົາ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນ, ປົກຄຸມ, ທົນທານ ແລະ ຍືນຍົງ.
ທ່ານ QU Dongyu ຫົວໜ້າອົງການ FAO ໄດ້ກ່າວໃນຕອນຕົ້ນຂອງການປະຊຸມສຳມະນາດ້ານລະບົບອາຫານ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ເຊິ່ງຈັດຂຶ້ນເປັນຄັ້ງທຳອິດຂອງໂລກ ເປັນເວລາ 3 ວັນ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍເພື່ອປ່ຽນແປງລະບົບອາຫານທາງການກະສິກຳຢ່າໄວວາ ໃນພູມມີພາກອັນກວ້າງໃຫຍ່ນີ້ ຈຳເປັນຕ້ອງວາງເປົ້າໃສ່ທີ່ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ສົ່ງຜົນໃຫ້ຜົນຜະລິດດີຂຶ້ນ ໂພຊະນາການທີ່ດີຂຶ້ນ ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ດີຂຶ້ນ ແລະ ຊີວິດທີ່ດີຂຶ້ນ ສຳລັບທຸກຄົນ ເພື່ອໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າບໍ່ມີໃຜຖືກຖິ້ມໄວ້ທາງຫຼັງ.
FAO ໄດ້ສ້າງແຜນທີ່ 4 ຂົງເຂດບູລິມະສິດທີ່ຕ້ອງການເລັ່ງລັດ ເຊັ່ນ:
- ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອທັນທີແກ່ຜູ້ດ້ອຍໂອກາດ ໂດຍຜ່ານລະບົບການຄຸ້ມຄອງທາງສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະໃນເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ;
- ຊຸກຍູ້ການຜະລິດກະສິກຳ ໂດຍຮັບປະກັນວ່າຄອບຄົວຊາວກະສິກອນ ສາມາດເຂົ້າເຖິງແນວພັນ ແລະ ຝຸ່ນໄດ້ ໃນລາຄາທີ່ບໍ່ແພງ, ມີເງິນທຶນໝູນວຽນ, ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບຕະຫຼາດ;
- ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ກຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ ແລະ ປັດໃຈການຜະລິດ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເກີດການຢຸດສະງັກໃນການຜະລິດອາຫານ; ແລະ
- ການລົງທຶນເຂົ້າໃນການຜະລິດກະສິກຳທີ່ຍືນຍົງ ຕໍ່ການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ, ເພື່ອແກ້ໄຂ ແລະ ຫັນຜົນກະທົບຈາກວິກິດການດິນຟ້າອາກາດ.
ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ໄດ້ເຕືອນວ່າ: ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຫຼື SDG ຈະບໍ່ສາມາດບັນລຸໄດ້ ເວັ້ນເສຍແຕ່ວ່າ ມີເຈດຕະນາລວມ ເພື່ອເອົາຊະນະຄວາມອຶດຫິວ ເປັນບູລິມະສິດໃນພາກພື້ນພາຍຫຼັງພະຍາດລະບາດ.
ວິກິດການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ລວມທັງຜົນກະທົບຂອງ COVID-19, ວິກິດການດິນຟ້າອາກາດ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ໄພນໍ້າຖ້ວມ, ຄວາມຂັດແຍ້ງ ແລະ ສົງຄາມ ໄດ້ສົ່ງຜົນຕໍ່ການສະໝອງເມັດພັນພືດ ແລະ ສິນຄ້າ ທີ່ຈໍາເປັນອື່ນໆຂອງໂລກ, ທ່ານ QU Dongyu ສັງເກດເຫັນວ່າ: ຜົນໄດ້ຮັບ ແມ່ນ “ເສດຖະກິດຕົກຕໍ່າ ແລະ ການສູນເສຍວຽກເຮັດງານທໍາ ທີ່ຝັກດັນໃຫ້ການຂາດສານອາຫານ ຈາກ 8% ເປັນເກືອບ 10% ໃນປີທໍາອິດຂອງການແຜ່ລະບາດ, ດ້ວຍຈໍານວນຜູ້ຂາດສານອາຫານທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໃນປັດຈຸບັນ ແມ່ນ 150 ລ້ານຄົນ. ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງການເພີ່ມຂຶ້ນນີ້ ແມ່ນຢູ່ໃນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ, ເຊິ່ງກວມເອົາເກືອບ 85 ລ້ານຄົນທີ່ອຶດຫິວ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບໃນອາຟຣິກາ ແລະ ອາເມລິກາລາຕິນ“, ຜູ້ອໍານວຍການ FAO ກ່າວວ່າ: “ເພື່ອບັນລຸ SDGs ພວກເຮົາຕ້ອງການ ການຫັນປ່ຽນທີ່ສໍາຄັນ – ໜຶ່ງ: ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການຫັນປ່ຽນລະບົບກະສິກໍາຂອງພວກເຮົາ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ: ພວກເຂົາສາມາດຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາຄົດຂອງຜູ້ມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກທັງຫມົດ”.
ພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກ ຖອຍຫລັງແບບອັນຕະລາຍ ຕໍ່ SDGs
ອີງຕາມບົດລາຍງານຄວາມຄືບໜ້າ ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຂອງອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ ປີ 2022 ຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດພາກພື້ນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ ແມ່ນບໍ່ແນ່ນອນ, ຮອດປີ 2065 ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງທັງໝົດ 17 ເປົ້າໝາຍທີ່ຊັກຊ້າໄປ 35 ປີ.
ການຫຍຸດສະງັກຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ, ຊີວິດ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດທີ່ຜ່ານມາ ເຊິ່ງໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບ 5 Fs, ການຂາດອາຫານ, ອາຫານສັດ, ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ຝຸ່ນ ແລະ ການເງິນ ແລະ ການຄາດຄະເນວ່າ: ຜົນຜະລິດກະສິກຳໃນປີໜ້າ ເນື່ອງມາຈາກປັນຫາການຂາດແຄນຝຸ່ນ ຂອງບາງປະເທດໃນພາກພື້ນ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການຫຼຸດລົງເກີດຂຶ້ນກ່ອນ ບໍ່ວ່າຈະເປັນພະຍາດລະບາດ, ດ້ວຍການຕີພິມຂ່າວເຜີຍແຜ່ປະຈໍາປີຂອງ FAO ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ສະຖານະຄວາມໝັ້ນຄົງທາງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ໂພຊະນາການ ເຕືອນວ່າ: ການສູ້ກັບໄພອຶດຫິວ ແລະ ການຂາດສານອາຫານ ກຳລັງເກີດຂໍ້ຜິດພາດໃນພາກພື້ນນີ້. ໃນປີ 2021 ປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 400 ລ້ານຄົນ ໃນພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກ ຂາດສານອາຫານ ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ໃນພາກພື້ນອາຊີໃຕ້ ໂດຍ 40% ຂອງປະຊາກອນທີ່ຢູ່ອາໃສທັງໝົດ ບໍ່ສາມາດກິນອາຫານທີ່ມີປະໂຫຍດຕໍ່ຮ່າງກາຍ.
ໃນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ, ເຖິງເວລາແລ້ວທີ່ຈະເລັ່ງການປ່ຽນແປງ ລະບົບອາຫານທາງການກະສິກຳ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ໃຜຢູ່ທາງຫຼັງ.
ຫຼາຍກວ່າ 80% ຂອງຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ຄອບຄົວຊາວກະສິກອນຂອງໂລກ ອາໄສຢູ່ນອກພື້ນທີ່ໃນພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກນີ້ ແລະ ກອງປະຊຸມສຳມະນາ ໄດ້ຖືກບອກເຖິງຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງເຂົາເຈົ້າ ຕ້ອງໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກມາດຕະການຕ່າງໆ ລວມທັງຕາໜ່າງຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ແລະໂຄງການຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່ ເພື່ອປັບປຸງໂອກາດໃນດ້ານການຈ້າງງານ. FAO ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ມີສ່ວນຮ່ວມທຸກຝ່າຍ ຫັນປ່ຽນລະບົບກະສິກຳຂອງພາກພື້ນ, ໂດຍກ່າວວ່າ: ລັດຖະບານຕ້ອງເປັນຜູ້ນຳ; ພາກເອກະຊົນຕ້ອງຂະຫຍາຍຖານລູກຄ້າໃຫ້ກວ້າງຂວາງ ເພື່ອແກ້ໄຂລາຄາທີ່ເໝາະສົມໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ; ສັງຄົມຕ້ອງເຮັດວຽກຢ່າງຕັ້ງໜ້າກັບຜູ້ວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ພາກເອກະຊົນ; ສະຖາບັນການສຶກສາຕ້ອງເລັ່ງໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າ, ໃນຂະນະທີ່ຄູ່ຮ່ວມມືດ້ານຊັບພະຍາກອນ ຕ້ອງເຮັດໃຫ້ການຫັນປ່ຽນນີ້ເປັນບູລິມະສິດສູງສຸດຂອງພວກເຂົາ, ໂດຍ FAO ໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ສະມາຊິກ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມງານບັນລຸເປົ້າໝາຍເຫຼົ່ານີ້.
ເຕັກນິກການໄຖກົບຕໍເຟືອງ ເພື່ອປັບປຸງດິນ ແລະ ເພີ່ມຜົນຜະລິດເຂົ້າ
ເຕັກນິກການປູກຜັກ
ເຕັກນິກການປູກພືດຜັກສວນຄົວ
ເຕັກນິກການປູກພືດຜັກສວນຄົວ
